Een jaar zonder de Zuidlaardermarkt
“Het is voor ons een hele week ongegeneerd feest vieren”
ZUIDLAREN – In mei werd het vernietigende bericht voor iedere Zuidlaarder al naar buiten gebracht: ‘De Zuidlaardermarkt gaat niet door’. Dat gold op dat moment alleen voor de paardenmarkt. Kermisliefhebbers hadden toen nog zicht op een goede afloop, maar ook een ritje in de botsauto’s kon men na een afkeurend besluit van de gemeente Tynaarlo vergeten. “Onverantwoord”, liet burgemeester Marcel Thijsen weten. En dus was het stil in Zuidlaren op die derde dinsdag in oktober.
Dit jaar zou de Zuidlaardermarkt voor de 820e keer plaatsvinden, maar het is 2020. En in 2020 is alles anders. Zoveel is inmiddels duidelijk. In al die edities is het slechts één keer eerder voorgekomen dat een bezoek aan de Zuidlaardermarkt niet mogelijk was. Dat was in 1944, toen Zuidlaren in de frontlinie van de oorlog lag. Vijfenzeventig jaar later gooit het coronavirus dus roet in het Zuidlaarder feestmaal. “Ons dorp leeft daar het hele jaar naartoe”, vertelt Lars Melinga. Samen met zijn vriendengroep zijn zij diegene die er de hele week een feest van bouwen en iedere avond trouw de tap in de feesttent tot de laatste druppel leeg drinken.
Creativiteit kan de Zuidlaarders niet ontzegd worden en dus gaat met name de jeugd op zoek naar coronaproof alternatieven. De vriendengroep van Melinga voorop. Ze weten voor die week nog een aantal acties te bedenken: “Je kijkt toch naar de opties. Wat is nog wél mogelijk? Diehard Zuidlaarders wilden sowieso iets organiseren. Al was het maar een ludieke foto.” Zo komt de groep met het idee om met dertig man op de plaats van Feesttent Welte een borrel te gaan drinken: “Dat hadden we prima coronaproof kunnen organiseren, maar na de laatste persconferentie hebben we met elkaar gezegd dat het toch niet zo verstandig zou zijn.”
Melinga schetst een beeld voor de Krant van Tynaarlo. Hoe beleeft de jeugd in Zuidlaren de week van de Zuidlaardermarkt? Hij lacht: “Haha, dat draait voornamelijk om bier drinken en het gewoon gezellig hebben met elkaar.” Dat begint voor Melinga en consorten op de vrijdagavond tijdens de opening van de kermis. Als ze daar zijn uitgekeken trekken ze massaal de kroegen in. Een dag later zijn er een hoop, ook jeugdige, inwoners betrokken de Zuidlaardermarktloop. De één loopt mee, de ander kijkt onder het genot van een al dan niet alcoholische versnapering. Er moet immers wel ingedronken worden voor het hoogtepunt van de week. Althans het hoogtepunt voor Melinga en zijn vrienden: “De Muzieknacht staat dan op het programma. Ik denk dat die avond het meeste leeft onder de Zuidlaarders.” Dat komt volgens de feestvierder omdat het de avond is waarop hij veel dorpelingen treft: “De Zuidlaardermarkt staat bekend om de Zuidlaardernacht, maar voor inwoners van Zuidlaren is de Muzieknacht dé avond. Dat komt omdat je dan bijpraat met oude bekenden. Heel het dorp loopt uit, ook dankzij oudere leden van de samenleving die dan nog even een borreltje komen drinken of een kijkje komen nemen in de feesttent. Tijdens de Zuidlaardernacht is er toch veel import. Dat komt ook omdat er veel mensen zijn die voor de markt komen en dan nog een stukje nacht meepakken.” De zondag wordt, als de roes is uitgeslapen, met een kater beleefd tussen het straattheater. In de middag verzamelt de jeugd zich bij ’t Puntje, waar de eerste ‘goudgele rakkers’ alweer in het verticale systeem worden gekieperd. De maandagochtend staat in het teken van het voorbereiden op de nacht. “Dat begint weer met uitslapen. Daarna slenteren we door het dorp en zijn we eigenlijk de hele nacht bij het pad. We brengen elke kroeg een bezoek en zorgen ervoor dat we om zes uur in de ochtend bij de klok staan. Daar opent de burgemeester traditioneel de paardenmarkt. Als dat is gebeurd, vervolgen we onze tocht in stoet richting de paardenmarkt. De snert staat dan op ons te wachten.”
In stoet, want tijdens de Zuidlaardermarkt is iedereen gelijk. Er wordt niet raar opgekeken als iemand zich bij een groep voegt die hij of zij niet kent: “Tijdens de Zuidlaardermarkt trekt iedereen goed met elkaar op. Het is voor ons echt een week ongegeneerd feestvieren en daar horen geen ruzies of vechtpartijen bij. Iedereen is welkom. Dat maakt die week voor ons echt uniek.”
Niet de eerste de beste is het met Melinga eens. Burgemeester Marcel Thijsen kan zich helemaal vinden in de woorden van de jonge Zuidlaarder: “Dat is de spijker op zijn kop. Het is een enorm bindmiddel. Wat je tijdens die week ziet, is dat mensen echt verbroederen.” Het bewijs voor deze woorden is gauw gegeven: “Als je kijkt naar hoe het de afgelopen jaren gaat, dan kan ik daar als burgemeester alleen maar trots op zijn. Er zijn geen noemenswaardige incidenten geweest terwijl er echt een waanzinnige mensenmenigte samenkomt. Het is één en al plezier tijdens de Zuidlaardermarkt.” Thijsen kent de markt al voor zijn periode als burgemeester in de gemeente Tynaarlo: “Ik ben er in totaal drie keer geweest.” Dat het dit jaar niet doorgaat vindt hij maar saai: “Zowel de voorbereiding als de week zelf is ongelooflijk leuk. Het vergt een enorme organisatie en als dat allemaal goed gaat, geeft dat enorm veel voldoening.” Toch geeft de burgemeester aan niet te willen klagen: “De horeca en de winkeliers missen een groot gedeelte van hun omzet, omdat deze markt dit jaar niet doorgaat. Er zijn veel minder mensen in Zuidlaren en het gros van de paardenhandelaren zullen een gang naar de slachterij hebben gemaakt. Het is de laatste markt van het jaar en dat betekent meestal dat er nog genoeg handjes worden geklapt.”
De Zuidlaardermarkt wordt gezien als het bindmiddel tussen de Zuidlaarders, maar ook tussen inwoners uit omliggende dorpen en het dorp Zuidlaren. Terecht volgens Melinga: “Iedereen kijkt er ieder jaar weer naar uit. Studenten komen terug uit Delft, Enschede of Groningen om de Zuidlaardermarkt te vieren. Onze vriendengroep neemt standaard een week vrij. Naar mijn weten doet iedereen in Zuidlaren dat zo”, vertelt Lars Melinga. Thijsen vult hem aan: “Het is een geweldig moment als je om zes uur in de ochtend bij de klok de markt open. Dit jaar heeft corona de Zuidlaardermarkt eronder gekregen, maar ook aan corona komt een eind. Daar ben ik van overtuigd.” Volgend jaar staat de burgemeester dus ‘gewoon’ weer bij de klok is zijn verwachting. Om zich vervolgens in de Zuidlaarder stoet naar de markt te bewegen en wellicht een borrel en een kop snert te nuttigen. De Zuidlaardermarktmaaltijd, die dit jaar dus niet geserveerd wordt. De derde dinsdag van oktober is dit jaar stil verlopen. Te stil.