Herre Steegenga werpt licht op Kristallnacht vanuit speciale expositie
ZUIDLAREN – Het is alweer een week geleden dat op veel plekken in de wereld de ‘Kristallnacht’ werd herdacht. In de synagoge in Zuidlaren was daarvoor ook speciale aandacht in de vorm van een expositie die door Herre Steegenga namens de Historische Vereniging Zuidlaren in het leven werd geroepen. Voor de tentoonstelling, die twee dagen in beslag nam, was veel belangstelling onder jong en oud.
De ‘Kristallnacht’, die ook bekend staat als de ‘Nacht van het gebroken glas’, was een door de nazi’s georganiseerde actie tegen het Joodse deel van de Duitse bevolking en blijft actueel, temeer omdat er tegenwoordig veel aan de hand is in de wereld en extreemrechtse geluiden steeds vaker de kop opsteken. Dan is een goed besef van het verleden belangrijk legt Steegenga uit. ‘Tijdens de ‘Kristallnacht’ zijn er verschrikkelijke dingen gebeurd en dat is iets wat we altijd scherp moeten blijven onthouden. Er zijn die nacht ontzettend veel synagogen in brand gestoken en ook ongekend veel Joodse huizen, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen vormden het doelwit van een zinloze actie tegen de joden. In de expositie heb ik geprobeerd om hier vooral nu aandacht voor te vragen, want er gebeuren ook in de huidige tijd weer veel dingen in de wereld waar je een groot vraagteken bij kunt plaatsen. In Oost-Duitsland hoor je onder een deel van de bevolking steeds regelmatiger dat de woorden ‘Deutschland, Deutschland úber alles, über alles in der Welt’ luidkeels worden gezongen. Het is kennelijk een reactie op gevoelens van onvrede en daar moeten we stelling tegen nemen, zodat het nooit terug gaat naar hoe het was in de Tweede Wereldoorlog.’
Herre Steegenga is inmiddels 90 jaar en gaf jarenlang het vak geschiedenis aan de christelijke MAVO in Zuidlaren. Kennis van het verleden is enorm belangrijk om het hier en nu goed te begrijpen vervolgt Steegenga. ‘De periode waarin ik doceerde ligt alweer ver achter me, maar het was een mooie tijd waaraan ik goede herinneringen heb. Helaas moest de school op een zeker moment sluiten, omdat we maar 150 leerlingen hadden, waar de ondergrens op 240 lag. Hoe het de leerlingen daarna is vergaan weet ik natuurlijk niet helemaal precies meer, maar binnen de expositie is er wel veel aandacht voor wat er bijvoorbeeld met Joodse mensen uit Zuidlaren is gebeurd. Zo was er in de synagoge aan de linkerkant aandacht voor de mensen die zijn afgevoerd naar concentratiekampen en aan de rechterkant heb ik aandacht besteed aan de mensen die Joden hebben geholpen in de vorm van onderdak. In een video-item centraal in de ruimte kwamen er mensen aan het woord die teruggingen naar de tijd die ondertussen alweer ver achter ons ligt, maar nooit moet worden vergeten. Ik denk dat het belangrijk is dat we alert blijven met elkaar, want extreemrechtse geluiden komen zo langzamerhand steeds vaker naar de oppervlakte.’
De tentoonstelling was geopend voor jong en oud. Ook de hoogste klassen van diverse scholen namen er een kijkje om het werk van Steegenga van dichtbij te bekijken. Naast de aandacht die er was voor slachtoffers en mensen die hulp boden, was er ook een fotospel waarbij bezoekers van de expositie roemruchte kopstukken uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog moesten raden. De geschiedenis mag zich nooit herhalen vormde de draad door de expositie.
