Mariska Pater: ‘Pluk de dag en laat je elke dag weer verrassen door het mooie dat er is’

YDE – Aan de zuidkant van het Eelder vliegveld zie ik op de parkeerplaats een grote bestelbus en hoor ik het geluid van een drilboor. Er wordt een nieuwe keuken geplaatst, concludeer ik. Het is rond koffietijd en op het zonovergoten terras ontmoet ik Mariska Pater (48). Zij was als econoom bij het Groninger Museum verantwoordelijk voor de automatisering en het winkelmanagement. Bijna 20 jaar was ze werkzaam bij het Groningen Congres Bureau. Tegenwoordig is Mariska voorzitter van Herenboeren Assen Hof van Rhee en zet zij zich in om nog meer Herenboerderijen  op te zetten. Samen met haar man Cor Kliphuis runt zij een luxe Bed & Breakfast in Yde.  Ik vraag me af hoe deze bedrijfseconoom in de coöperatieve landbouw terechtkwam en welke ontwikkelingen ze zelf doormaakte.

Mariska Pater is telg uit een ondernemersfamilie. Haar opa en oma richtten in 1946 in Muntendam fourniturenzaak De Toekomst op, die door haar ouders werd uitgebouwd tot een zaak voor woninginrichting. Aanpakken en geld verdienen was in het ouderlijk huis het motto. ‘We vormden thuis een hecht gezin en mijn ouders waren behoorlijk actief in de handelsvereniging en de kerkenraad.’ Als kind voelt Mariska zich in de natuur vrij en ze houdt van vogels. Als jong kind neemt ze al waar hoe de natuur wordt verzwakt door de mens. menselijk handelen. Het ondernemerschap zit in haar bloed en zij volgt aan de Rijksuniversiteit Groningen de studie bedrijfseconomie. In haar eindopdracht verkent ze de mogelijkheden van het Groninger Museum om geld te verdienen. Na de afronding van haar studie kan zij hier blijven om zich bezig te houden met de automatisering, de financiële administratie en het uitbaten van de museumwinkel. ‘Een museum is een organisatie waarin het tonen van kunst centraal staat. Daar gaat veel aandacht en geld naartoe. Heel begrijpelijk, maar er is ook het bedrijf dat gerund moet worden.’ Ze voelt zich dan wel eens de witte zwaan in een vijver met zwarte zwanen. De museumwinkel krijgt de nodige aandacht en draait al snel goed.

Na drie jaar gaat Mariska aan de slag als projectleider congresorganisatie bij het Groningen Congres Bureau. Samen met onder andere het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen worden grote en internationale congressen naar Groningen gehaald. Mariska is gedreven en helemaal op haar plek. ‘Vergis je niet Gerard, een meerdaags congres organiseren duurt drie à vier jaar en vergt van alle betrokkenen veel inzet en afstemming. Ook zakelijk en logistiek moet alles kloppen, want congresgangers zijn erg goed voor de economie van Groningen.’ Ze werkt er bijna twintig jaar, waarvan de laatste zes jaar als  directeur. Dan is haar energie op. ‘Ik heb niet alleen veel van mezelf gevraagd, maar ik was op den duur alleen nog maar bezig met abstracte bedrijfsproblemen. Terwijl ik juist energie krijg van wat er op de werkvloer gebeurt en nodig is.’ Tijd voor bezinning. In haar persoonlijke leven maakt Mariska in Boxtel kennis met wat haar grote passie gaat worden: Herenboeren. Dat is: het bijeenbrengen van groepen mensen die samen met een professionele boer(in) een boerenbedrijf runnen. De gebruikers vormen een coöperatieve vereniging met maximaal 250 leden. Als mede-eigenaren delen zij in de opbrengst, het voedsel dat door de boer wordt verbouwd.  Bijzonder is dat de boer in dienst is van de vereniging.  Voor gebruikers en boeren die zich niet kunnen vinden in de grootschalige landbouw, is een Herenboerenbedrijf een goed alternatief, vindt Mariska. ‘Steeds meer mensen zijn ervan overtuigd dat het ook anders kan.’ Het Herenboerenbedrijf is een rendabel en democratisch bedrijfsmodel. De gezamenlijke leden bepalen, samen met de boer, wat en hoeveel er wordt geteeld en welke investeringen nodig zijn. Zo kan de boer zich meer concentreren op het vak, zonder de stress van de markt en de bank. Advies en ondersteuning krijgt de boer van  Herenboeren NL. ‘Door zo samen te werken voorkomen we overproductie en wordt de uitputting van het boerenland en de schade aan het milieu ingedamd. Goed voor de weidevogels én de biodiversiteit.’

De ruggengraat van elk Herenboerenproject is een kloppende begroting, waardoor er geen financiële prikkels zijn om meer te produceren dan afgenomen wordt. De gebruikers zijn mede-eigenaar, waardoor het ondernemersrisico beperkt is. Ten slotte helpen leden hun boer als vrijwilliger mee op het land. Momenteel zijn er in Nederland 14 Herenboerderijen en ongeveer 40 in opkomst. Begonnen als kartrekker is Mariska nu voorzitter van Herenboeren Assen. ‘Dit past helemaal bij mij. Ik doe wat ik  goed kan en ik word er blij van.  Als voorzitter bewaak ik nauwgezet de missie van het bedrijf.’ Het bedrijf draait goed. ‘Op een Herenboerderij is de sociale functie ook erg belangrijk;  het begint te lijken op een buurthuis, waar ruimte is voor ontmoeting, gezelligheid, educatie en meer.  Mooi, toch?’ Mariska is gevraagd om in heel Nederland Herenboerderijen tot stand te brengen. ‘Goed voor de lokale economie én de ecologie’, glimt ze. Vier jaar geleden kochten Mariska en haar man een klein huis in Yde, dat grenst aan natuurgebied De Hondstongen. Sindsdien is er op het erf een wooneenheid bijgekomen, die momenteel in gebruik is als gastenverblijf. Ook een tweede B&B kamer komt binnenkort beschikbaar in het bijgebouw. ‘Met deze Bed & Breakfast bieden wij mensen een fijne plek, waar ze zich helemaal thuis voelen.’ Als ik vertrek staat de bestelbus er nog, maar is het stil. Schafttijd blijkbaar. Goed idee, lijkt me. Snel naar huis dan maar.