Nieuw kunstwerk onthuld in azc Paterswolde

PATERSWOLDE - In de hal van het AZC Paterswolde is een grote groep mensen verzameld. Vol verwachting kijken ze naar een groot doek, dat voor een muur van de hal is gespannen. Kunstenaar Peter Tholen telt af, bewoner Ahmed Ahlmadi knipt het koord door. Het doek stort naar beneden, het nieuwe kunstwerk is onthuld.

Tholen nodigt de gasten uit om het kunstwerk aan de muur te komen bewonderen. “Doe jezelf een lol, eet zo veel mogelijk van de heerlijke gerechten die zijn klaargemaakt en kijk vooral.” Op de muur schittert een zwerm houten vogels de toeschouwers tegemoet. Aan het plafond hangt een groep papieren kraanvogels. De houten en papieren vogels zijn gemaakt door de inwoners van het opvangcentrum, begeleid door Tholen.

De kunstenaar heeft eerder de ontstaansgeschiedenis van het kunstwerk uitgelegd. Het kunstwerk dat op de muur staat is namelijk de tweede, een reproductie van een eerder werk. Dat zit zo: een aantal maanden geleden raakte Tholen aan de praat met Siebe Diertens. Diertens is samen met zijn vrouw Grietje twintig jaar de conciërge geweest van de Bladergroenschool, deze was in het pand gevestigd voordat het een azc werd. 

In hun gesprek ging het over kunst, Diertens vertelde dat er in de school een werk hing van kunstenaar Anno Smith. Hij nodigde Tholen uit om hem samen te bekijken. Eenmaal aangekomen stond de mannen een verrassing te wachten: het kunstwerk was verdwenen. Om het te beschermen was er een houten wand voor geplaatst toen het gebouw een opvang werd. Al snel daarna kregen de mannen het idee om, samen met de bewoners van het azc, het kunstwerk te reproduceren op de houten muur.

Met z’n allen zijn ze toen aan de slag gegaan. In november begon het project. Diertens legt uit hoe ze te werk gingen: “De contouren van het originele kunstwerk werden op de houten muur geprojecteerd en overgetrokken. Daarna werden de vogels uitgezaagd en beschilderd. We hebben er acht dagen aan gewerkt, dat was telkens een feest. Dan kwamen er koekjes of chocola op tafel, of een keer een hele maaltijd.” 

Diertens wijst enthousiast op bepaalde details binnen het kunstwerk. “De meeste vogels zijn versierd met stippen, maar een mevrouw pakte het anders aan en schilderde tientallen kleine vogeltjes.” Van dichtbij is het inderdaad niet te missen, de contouren van tientallen vogels versieren de vleugels van de houten vogel. Een ander detail dat de voormalig conciërge niet onbenoemd wil laten: lotusbloemen krullen zich om de rechterhoek van het kunstwerk, getekend door een meisje in het azc. “Ze begon daar uit zichzelf ineens mee, het is prachtig geworden.”

Anno Smith koos voor vogels op zijn kunstwerk omdat de leerlingen te kampen hadden met leer- en gedragsproblemen. Zij waren ‘vleugellam’, maar na hun opleiding op school konden ze uitvliegen en volwaardig mee doen aan de maatschappij. Tholen ziet daarin een parallel met de asielzoekers die nu in het voormalig schoolgebouw zitten. “Er wonen hier 140 mensen die Nederlander willen worden. Zij kwamen binnen met een geschiedenis die je haast niet kan voorstellen. Dat is ook een vorm van vleugellam zijn, maar straks kunnen ook zij hun vleugels uitslaan.”

Twee van de mensen die hebben meegeholpen aan het nieuwe kunstwerk, waarvan Tholen hoopt dat ze straks hun vleugels kunnen uitslaan, zijn Omar (11) en Uzma (10). Omar heeft geholpen met het uitzagen en beschilderen van de vogels. Hij staat wat verlegen naast het kunstwerk en wijst aan waar zijn naam staat op de ‘Hall of Fame’, een lijst namen van iedereen die heeft meegeholpen. Ook Uzma’s naam prijkt op die lijst. “Ik heb geschilderd, getekend en geholpen met vouwen,” vertelt ze trots. “Het was heel leuk, we hebben enorm veel lol gehad.”

Dat was ook precies de bedoeling van Tholen met het project. “We hebben van te voren gezegd: we willen alleen plezier maken,” legt de kunstenaar uit. “Er was een vaste kern van mensen die de hele tijd heeft geholpen, daarnaast zag je telkens nieuwe mensen die voor even aansloten.” Ahmed Ahlmadi uit Afghanistan was onderdeel van de vaste kern. “Ik heb geholpen met zagen, schilderen en ook met de papieren vogels. Samenwerken met mensen is heel leuk. Ik ben heel trots op wat we hebben gemaakt, ook zeker op de kinderen die hebben meegeholpen.”

Terwijl de gasten druk staan te kletsen gaan er regelmatig dienbladen rond met heerlijke baksels, op een tafel staan grote kannen koffie en thee. Onder de gasten is Marcel Thijsen, burgemeester van Tynaarlo. “Het is heel mooi geworden. De symbolische betekenis erachter is ook prachtig. Het is fijn dat er veel oud-leraren van de school en omwonende aanwezig zijn.” De bewoners van het AZC zullen over niet al te lange tijd verhuizen, in Vries moet een permanente opvang komen waar ze terecht kunnen. “Dit pand wordt dan gesloopt, dat is met de omwonende afgesproken.” Voor de kunstwerken moet dan een nieuw onderkomen worden gevonden. Op het moment is over de nieuwe locatie nog geen beslissing genomen. “Daar wordt over nagedacht,” zegt Thijsen.