Dirk Munk haalt onderste steen naar boven
‘Over dit soort dingen werd niet gesproken hoorde ik later van mijn moeder’
VRIES – Wat je van elkaar weet, maar ook wat je elkaar niet hebt verteld kan soms van grote waarde zijn. Helemaal als de jaren verstrijken en gegevens verdwijnen door de tijd. Dirk Munk uit Groningen onderzocht wat er gebeurde met onderwijzer Hendrik Leonard Bleeker en chauffeur Hendrik Jan Cremer op zaterdag 5 augustus 1944 in Vries. De graven in Groningen die nog steeds te bezichtigen zijn riepen een belangrijke vraag op en op deze vraag vond Munk een antwoord. Ondanks het feit dat hij de onderste steen boven kreeg vraagt hij zich nog steeds af waarom de feiten zoals ze zich destijds afspeelden niet bekend waren in Vries. Daarom is hij nog steeds op zoek naar mensen die wellicht meer kunnen vertellen over de bewuste dag.
Munk las onlangs in een artikel in het Dagblad van het Noorden het verhaal van mevrouw Tineke Visscher-Schuurman (89) die vertelde dat haar onderwijzer Bleeker bij een beschieting in Vries in augustus van het jaar 1944 om het leven was gekomen en dat zijn graf in Groningen er nogal verwaarloosd bij lag. Munk begreep meteen wat er aan de hand was. ‘Als het hier inderdaad gaat om een vervallen graf en deze meneer is het slachtoffer van oorlogshandelingen, dan staat het graf niet bekend als oorlogsgraf’, legt Munk uit. ‘Als het wel een oorlogsgraf zou zijn, dan zou het niet in vervallen staat verkeren, want dan zou het onderhouden worden door de gemeente Groningen. Daardoor raakte ik nieuwsgierig en ben ik op onderzoek uitgegaan. Ik heb eerst de exacte identiteit van de heer Bleeker opgezocht en dat was vrij eenvoudig. Ik vond een overlijdensakte uit Groningen van een onderwijzer Hendrik Leonard Bleeker en dat bleek een afschrift te zijn van een overlijdensakte van Vries waar hij dus overleden was. Eerst heb ik geprobeerd om na te gaan of hij wellicht in een trein gezeten had die beschoten was, maar dat bleek niet het geval. Ook de Historische Vereniging Oud Vries wist niets over de specifieke datum. Toen ben ik nog verder gaan zoeken in het overlijdensregister van Vries en vond ook een chauffeur Hendrik Jan Cremer uit Groningen die op exact hetzelfde moment om 14.00 uur overleden was. Dit duidde er op dat ze door dezelfde oorzaak om het leven gekomen waren.’
De zoektocht breidde zich vervolgens uit richting de familie Cremer en na enig speurwerk kwam Munk in contact met Rik Cremer, een kleinzoon van de heer Cremer. De informatie waarnaar Munk zocht kwam echter niet direct boven water. Zijn schoonmoeder wilde hier niet over praten vertelde Rik’s moeder hem, zodat Rik en zijn ouders alleen maar konden speculeren over wat er zou kunnen zijn gebeurd. Munk had echter wel een vermoeden. ‘Cremer was chauffeur van beroep, dus ze zouden in een (vracht)auto gezeten kunnen hebben die beschoten was door jachtvliegtuigen. Die vliegtuigen schoten op alles wat bewoog.’ Qua tijdsbeeld zou dit aardig kunnen kloppen. Om 13.00 uur een beschieting van een passagierstrein in Onnen, circa 14.15 uur een goederentrein in Beilen en ongeveer 15.00 uur een beschieting van een passagierstrein in Hoogeveen met tientallen doden en gewonden. ‘Ik verwachtte niet dat het zoiets banaals als een auto-ongeluk was, dan had de familie meer geweten.’ Munk had aanvankelijk enige schroom om contact op te nemen met mevrouw Visscher. ‘Ze is tenslotte al 89 en met mensen van die leeftijd moet je voorzichtig zijn.’ Toen hij het uiteindelijk toch deed, bleek hij zich om niets zorgen gemaakt te hebben. Mevrouw Visscher bleek volstrekt helder en klonk aan de telefoon als iemand van minstens 30 jaar jonger. Ze kende onderwijzer Bleeker en zijn vrouw heel goed. Mevrouw Bleeker was in augustus 1944 nogal ziek en er was besloten om haar op die noodlottige 5 augustus naar haar ouders in Frederiksoord te brengen om daar uit te kunnen zieken. En inderdaad was hun auto bij Vries beschoten door jachtvliegtuigen, waarbij onderwijzer Bleeker en chauffeur Cremer om het leven kwamen. Van de heer Cremer had mevrouw Visscher overigens nog nooit gehoord. Mevrouw Bleeker bleef ongedeerd. De verslagenheid op school XXVIII aan de Witte de Withstraat in Groningen was enorm. De heer Bleeker was een erg geliefde onderwijzer geweest.
Rik en zijn moeder zijn in ieder geval erg blij en opgelucht dat ze nu eindelijk weten wat er gebeurd is in de oorlog. Hij begrijpt werkelijk niet wat zijn grootmoeder bezield heeft zo geheimzinnig te doen over de oorzaak van de dood van zijn grootvader, zodat hij en zijn ouders er alleen maar over konden speculeren en dat laatste voelde niet prettig. In Vries was dit verhaal blijkbaar tot nu toe volstrekt onbekend. Munk heeft allerlei gemeentelijke, provinciale en nationale archieven bevraagd, maar ook daar was niets te vinden. Voor het onderbouwen van het verhaal van mevrouw Visscher richting de Oorlogsgraven Stichting zou het echter erg fijn zijn als er nog mensen zijn die dit verhaal ook kennen.
Oproep
Wie ook iets meer weet over wat er gebeurde op zaterdag 5 augustus 1944 toen Hendrik Leonard Bleeker en Hendrik Jan Cremer op hetzelfde uur in Vries het leven lieten kan daarvoor contact zoeken met Dirk Munk via munk@home.nl of via 050-3134788. De graven zijn ondertussen al als oorlogsgraven bij de Oorlogsgraven Stichting aangemeld, maar elke verdere onderbouwing is welkom.
