Nobelprijswinnaar Ben Feringa schenkt zijn klompen aan het Klompenmuseum
EELDE – Het Internationaal Klompenmuseum is een paar klompen rijker. De houten schoenen die Nobelprijswinnaar Ben Feringa een dag eerder in zijn tuin nog om zijn voeten had, schonk hij met liefde aan het museum. “Daar waar de klompencultuur en de historie ervan zo fantastisch in ere worden gehouden”, aldus Feringa.
Feringa, die dicht bij het museum woont, groeide op in Barger-Compascuum en droeg als jongetje op de boerderij altijd klompen. “En dat doe ik nog steeds. Als ik in het weiland ben of ik ben in de tuin aan het spitten, dan trek ik automatisch mijn klompen aan. Hij laat zien hoe veilig zijn juist overhandigde werkklompen zijn. “Kijk, ik heb met mijn schop een keer mis gestoken.” De beschadiging op het hout laat duidelijk zien welke bescherming zijn voet op dat moment heeft gehad. En dat de klompen veel gedragen zijn laat de onderkant van het schoeisel zien, daar waar een gat de slijtage laat zien. “Zo bijzonder zijn ze dus ook weer niet”, lacht Feringa.
Feringa groeide op met klompen. Zijn opa gooide vroeger in de zomer een paar boomstammen in het water die daarna te drogen werden gelegd. ’s Winters, als hij de koeien had gemolken, had hij tijd om er dan klompen van te maken. “Ik ruilde mijn klompen vroeger alleen in voor een paar schoenen als ik naar de kerk ging.” Hij is zo gewend om op klompen te lopen dat hij met recht kan zeggen dat hij het heerlijk vindt om erop te lopen. “Maar er is nog wat anders”, zegt hij, “klompen zijn ook wetenschappelijk gezien heel interessant.” Wat hij op moleculair niveau als chemicus doet, toont hij aan zijn studenten aan de hand van een set mooie klompen. Dit om het verschil tussen links en rechts te laten zien. “Want, spiegelbeeldsymmetrie is heel belangrijk voor moeder natuur. Niet alleen voor het voor- en achteruitrijden in je auto, maar ook om te zien hoe je lichaam functioneert.” Hij laat een scholier dan met z’n rechtervoet in een linker klomp stappen. De pijn zorgt ervoor dat je voor de rest van je leven het verschil tussen links en rechts weet.
Voorzitter Jan Smits, die de klompen van Feringa in ontvangst neemt, laat namens het bestuur weten blij te zijn met de toevoeging van de klompen van een Nobelprijswinnaar aan de collectie. “Landelijk bekend, maar ook gewoon iemand die op klompen loopt. Nee, niemand is te groot voor het dragen van de klomp.” Hij vertelt verder graag over de historie en de toekomt van het museum. “Het initiatief voor de oprichting lag in de ambitie van de gebroeders Wietzes, zo’n 25 jaar geleden nog klompenmakers in Eelde-Paterswolde.” Zij wilden dat hun klompen na beëindiging van hun carrières bewaard bleven. Nu het museum uit haar jasje groeit is het de ambitie te verhuizen. De ogen zijn gericht op een plek tegenover De Buitenplaats. Het bestuur wil in het centrum een goede balans creëren tussen winkelen, horeca en cultuur. “We hebben nog zoveel klompen in opslag staan dat we hopen op de nieuwe plek in het centrum grotere exposities te kunnen aanbieden”, aldus Smits.
Waarom Feringa zijn klompen doneerde? “Ik heb een hele verzameling oude klompen waar ik jaren op gelopen heb. Ik vind het zonde om ze weg te gooien.” En hij vindt het belangrijk om het cultuurhistorisch besef van klompen in ere te houden. “Het feit dat we eeuwenlang bijna uitsluitend op klompen liepen, handgemaakt, en dat je ziet dat de klomp in verschillende culturen over de hele wereld een rol heeft gespeeld.” Hij kan iedereen aanraden om eens een kijkje te komen nemen in het museum en laat dit aan de hand van een rondje door het pand zien. Hij wijst naar hele hoge klompen uit Syrië waar kindbruidjes op stonden om groter te lijken en naar klompen van verschillende kunstenaars. Maar hij neemt de bezoekers ook mee om een herinnering van vroeger te delen. “Kijk, dit zijn paardenklompen. Vroeger hadden wij in het drassige veengebied een grote Belg staan en dit beest met enorme poten moesten mijn broer en ik dan voorzien van deze stappers.”
Tot slot geeft ‘de ambassadeur van de klomp’ graag een tip voor het dragen van klompen. “Draag gewoon wollen sokken en koop de klompen altijd een maat groter dan je schoenen. En omdat hout goed isoleert, zijn ze in de winter de meest warme schoenen aan je voeten.”