Vrouwen van Nu Vries
vrouwen van nu
“Wat komen jullie hier doen?”
Het was vorige week op 3 juli precies 100 jaar geleden dat de eerste vrouw in de Tweede Kamer werd gekozen: Suze Groeneweg (1875-1940), lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Er was een lange en zware strijd voor het vrouwenkiesrecht aan vooraf gegaan. De tegenstanders van het vrouwenkiesrecht hadden destijds als motto “Wat komen jullie hier doen?”. Na het zomerreces komt op 17 september 1918 de Tweede Kamer voor het eerst na de verkiezing in de nieuwe samenstelling bijeen. Die eerste zitting valt samen met Prinsjesdag. Het is een rumoerige dag. Eén nieuweling krijgt een daverende ovatie en wordt belaagd door fotografen. Koningin Wilhelmina heeft in haar troonrede de gebruikelijke aanhef “Mijne Heeren” achterwege moeten laten. Te midden van 99 mannen, en naast SDAP-voorman Pieter Jelles Troelstra, zit die dag namelijk de eerste vrouw in de Tweede Kamer: Suze Groeneweg. Een mijlpaal in de vrouwengeschiedenis. In haar maidenspeech op 7 november 1918 ging zij kort in op haar bijzondere positie. Zij voelde als draagster van deze geschiedkundige gebeurtenis de zware verantwoordelijkheid persoonlijk het bewijs te moeten leveren dat vrouwen niet ongeschikt waren voor de politiek. Suze Groeneweg werd in 1875 in de Hoeksche Waard geboren en groeide op in een eenvoudig landarbeidersgezin. Zij volgde, aangemoedigd door haar moeder, een opleiding tot onderwijzeres en kwam in 1891 voor de klas te staan. In 1903 werd zij lid van de SDAP. Na de invoering van het algemeen kiesrecht voor mannen en het passief vrouwenkiesrecht in december 1917 kwam zij op de kandidatenlijst van de SDAP te staan, werd in 1918 gekozen en geïnstalleerd als eerste vrouw in de Tweede Kamer. In 1919 werd zij ook als eerste vrouw gekozen tot raadslid van Rotterdam en Statenlid van Zuid-Holland. Ook werd zij de eerste ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Zij streed in de Kamer voor volksonderwijs, gelijke rechten op arbeid voor vrouwen en voor emancipatie van de arbeidersklasse. Daarnaast zette ze zich in tegen drankmisbruik, voor goede zuigelingen- en moederschapzorg, voor een wettelijke regeling bij zwangerschap en bevalling en voor ontwapening. De eerste vrouw op het Binnenhof baarde nogal wat opzien en vergde aanpassingen in het gebouw. Zij kreeg een eigen kleedkamer en toilet. De weg daar naartoe heet nog steeds het Groeneweglaantje. De werkkamer van de huidige Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib ligt er dichtbij. In 2019 wordt 100 jaar algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen uitgebreid gevierd, met oa de onthulling van een standbeeld van Suze Groeneweg in het Parlement. Maar eerst is er deze zomer bij ProDemos in Den Haag een bijzondere expositie over Suze Groeneweg te zien. Zeer de moeite waard om eens een kijkje te nemen.
Het was vorige week op 3 juli precies 100 jaar geleden dat de eerste vrouw in de Tweede Kamer werd gekozen: Suze Groeneweg (1875-1940), lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Er was een lange en zware strijd voor het vrouwenkiesrecht aan vooraf gegaan. De tegenstanders van het vrouwenkiesrecht hadden destijds als motto “Wat komen jullie hier doen?”. Na het zomerreces komt op 17 september 1918 de Tweede Kamer voor het eerst na de verkiezing in de nieuwe samenstelling bijeen. Die eerste zitting valt samen met Prinsjesdag. Het is een rumoerige dag. Eén nieuweling krijgt een daverende ovatie en wordt belaagd door fotografen. Koningin Wilhelmina heeft in haar troonrede de gebruikelijke aanhef “Mijne Heeren” achterwege moeten laten. Te midden van 99 mannen, en naast SDAP-voorman Pieter Jelles Troelstra, zit die dag namelijk de eerste vrouw in de Tweede Kamer: Suze Groeneweg. Een mijlpaal in de vrouwengeschiedenis. In haar maidenspeech op 7 november 1918 ging zij kort in op haar bijzondere positie. Zij voelde als draagster van deze geschiedkundige gebeurtenis de zware verantwoordelijkheid persoonlijk het bewijs te moeten leveren dat vrouwen niet ongeschikt waren voor de politiek. Suze Groeneweg werd in 1875 in de Hoeksche Waard geboren en groeide op in een eenvoudig landarbeidersgezin. Zij volgde, aangemoedigd door haar moeder, een opleiding tot onderwijzeres en kwam in 1891 voor de klas te staan. In 1903 werd zij lid van de SDAP. Na de invoering van het algemeen kiesrecht voor mannen en het passief vrouwenkiesrecht in december 1917 kwam zij op de kandidatenlijst van de SDAP te staan, werd in 1918 gekozen en geïnstalleerd als eerste vrouw in de Tweede Kamer. In 1919 werd zij ook als eerste vrouw gekozen tot raadslid van Rotterdam en Statenlid van Zuid-Holland. Ook werd zij de eerste ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Zij streed in de Kamer voor volksonderwijs, gelijke rechten op arbeid voor vrouwen en voor emancipatie van de arbeidersklasse. Daarnaast zette ze zich in tegen drankmisbruik, voor goede zuigelingen- en moederschapzorg, voor een wettelijke regeling bij zwangerschap en bevalling en voor ontwapening. De eerste vrouw op het Binnenhof baarde nogal wat opzien en vergde aanpassingen in het gebouw. Zij kreeg een eigen kleedkamer en toilet. De weg daar naartoe heet nog steeds het Groeneweglaantje. De werkkamer van de huidige Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib ligt er dichtbij. In 2019 wordt 100 jaar algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen uitgebreid gevierd, met oa de onthulling van een standbeeld van Suze Groeneweg in het Parlement. Maar eerst is er deze zomer bij ProDemos in Den Haag een bijzondere expositie over Suze Groeneweg te zien. Zeer de moeite waard om eens een kijkje te nemen.