Oprichter van Museum De Buitenplaats Jos van Groeningen overleden

EELDEPATERSWOLDE - Op 3 december 2018 is Jos van Groeningen, de oprichter van Museum De Buitenplaats, na een kort ziekbed op 84-jarige leeftijd overleden. Tot aan zijn overlijden woonde Jos van Groeningen in het Nijsinghhuis, het voormalige raadhuis en schultehuis van Eelde. Elke vrijdag en tijdens de Nijsinghhuisweken stelde hij zijn huis open voor publiek dat zo de bijzondere wandschilderingen van de Noordelijke Realisten door middel van rondleidingen kon bewonderen.

Het museumcomplex, dat door Jos en Janneke van Groeningen werd gesticht, werd in 1996 geopend door koningin Beatrix en groeide uit tot een unieke plek in de Nederlandse museumwereld. Museum De Buitenplaats was het eerste door particulieren opgerichte museum in Noord-Nederland, ver voordat Museum Belvédère, Museum Voorlinden en andere particuliere musea ontstonden.

Het architectenbureau Alberts & Van Huut, bekend om de organische architectuur van Ton Alberts (1927–1999) ontwierp het complex. De tuin werd ontworpen door Janneke van Groeningen, Jørn Copijn en Charlotte Korthals Altes. Het gehele museumcomplex kwam door enorme toewijding van het echtpaar Van Groeningen tot stand. Dankzij hun inspanningen ontstond er een parel in de dorpskern van Eelde, die tot op heden bezoekers uit alle windstreken trekt.

Jos en Janneke van Groeningen richtten zich met hun museum op de figuratieve en realistische Nederlandse kunst van na 1945. Toen zij deze beslissing namen, beleefde de realistische kunst een moeilijke tijd wat betreft de acceptatie van deze kunstuiting binnen de gevestigde kunstwereld. De Van Groeningens braken met hun museum een lans voor het realisme en exposeerden werk van Matthijs Röling, Wout Muller, Clary Mastenbroek, Pieter Pander, Olga Wiese en vele anderen. Inmiddels is de aandacht voor de figuratieve en realistische kunst groot en wordt deze door velen omarmd. Sinds 2014 is de missie van Museum De Buitenplaats verruimd en richt zich op figuratieve kunst van alle tijden en alle landen en het museum zoekt – in verbinding met zijn eigen geschiedenis – de grenzen van figuratie. Daarnaast heeft het speciale aandacht voor de kunst van het tekenen.

Met het overlijden van Jos van Groeningen wordt het Nijsinghhuis onderdeel van het museum complex. Dit besluit namen Jos en Janneke al voor haar overlijden in 2007 waardoor ze, postuum een extra impuls zouden geven aan hun mecenaat. Voorwaarde voor deze schenking was dat Jos van Groeningen tot aan zijn dood in het Nijsinghhuis zou wonen. Jos van Groeningen bleef, ook na zijn terugtreden als directeur, nauw verbonden bij “zijn” museum en bleef lid van de raad van toezicht. Een kroon op zijn werk is dan ook dat de provincie Drenthe Museum De Buitenplaats sinds 2017 beschouwt als een van de zes musea van provinciaal belang.
Jos en Janneke van Groeningen werden in 2000 geridderd in de Orde van Oranje Nassau. Vier jaar later ontvingen ze de Dagblad van het Noorden Prijs 2003 en kregen in 2005 de Zilveren Anjer van het Prins Bernhard Cultuurfonds. In 2012 ontving Jos van Groeningen de Edgar Donker Prijs. Jos van Groeningen werd in besloten kring begraven.