Wethouder Pepijn Vemer wil taboe laaggeletterdheid doorbreken
“Tik ons eens op de vingers”
REGIO – Vorige week was de Week van Lezen en Schrijven. Een week waarin ‘laaggeletterdheid’ centraal staat. Meestal worden daarvoor diverse acties op touw gezet, ook in de gemeente Tynaarlo. In verband met het coronavirus zijn deze acties echter afgelast. Er verschijnt gedurende de week wel een filmpje van wethouder Pepijn Vemer op Facebook, waarin hij aandacht vraagt voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: “Dat heb ik geplaatst omdat onze actie afgeblazen is. Het is goed om aandacht te blijven vragen voor mensen die moeite met lezen en schrijven hebben. Als je het kunt, heb je namelijk niet door hoe belangrijk het is.”
Laaggeletterdheid is iets waarvoor in de Week van Lezen en Schrijven extra aandacht wordt gevraagd. In de gemeente Tynaarlo organiseert men jaarlijks diverse acties om het lezen en schrijven onder de inwoners te stimuleren. Zo wordt actief meegedaan aan de Voorleesdagen, de Kinderboekenweek en proberen taalvrijwilligers in het Taalhuis mensen bij te staan die problemen ondervinden. “Volgens de laatste cijfers die ik heb gehoord, hebben 6% van de inwoners in de gemeente Tynaarlo problemen met lezen en schrijven. Dat is minder dan het gemiddelde in Drenthe wat op 13% ligt. Desondanks blijft het voor die 6% ontzettend vervelend en is het landelijke gemiddelde naar mijn mening voor een rijk land dat ontzettend inzet op onderwijs nog te hoog”, vertelt de wethouder. Bij laaggeletterdheid moet men volgens hem niet alleen denken aan het lezen van brieven van instanties: “Zo is het gebruik van de mobiele telefoon, het lezen van een menukaart of het zoeken op een website voor laaggeletterde mensen enorm moeilijk. Dat zijn tegenwoordig basisvaardigheden, waarvan men verwacht dat een ieder ze beheerst. In de praktijk is dat echter niet het geval en dat is zonde. Bij het Taalhuis kan men hulp krijgen bij zowel lezen en schrijven als digitalisering.”
De crux zit hem in de schaamte. Daarom moet de drempel om hulp in te schakelen moet volgens de wethouder lager worden. “Er heerst een taboe op het feit dat men problemen heeft met lezen en schrijven.” Onnodig volgens Vemer: “Je zou je daarvoor niet moeten schamen. Het heeft niets te maken met de mate van intelligentie, maar de mensen die deze problemen ondervinden, kunnen dit vaak goed verbergen. Ze hebben maniertjes geleerd om het niet op te laten vallen, omdat ze zich ervoor schamen. Als ze in een restaurant zijn, laten ze degene met wie ze zijn eerst bestellen. Vervolgens geven ze aan hetzelfde te willen omdat dat ‘wel lekker klinkt’. Zo blijft het probleem echter in stand.”
Naar de mening van de bestuurder doet de gemeente Tynaarlo haar uiterste best om haar brieven zo leesbaar mogelijk te schrijven, maar er valt nog steeds te verbeteren: “Wij hebben een voorbeeldfunctie en daarin willen we dus ook graag stappen maken. Wij dienen onze inwoners te helpen en te faciliteren waar nodig. Toch bereiken wij deze mensen als overheid maar lastig.” Daarom is het tijd voor een andere aanpak: “Ik zou mensen graag uitnodigen om ons op de vingers te tikken. Ik ben zelf hoogopgeleid, dus als ik bijvoorbeeld moeilijke woorden gebruik dan hoop ik dat mensen die dat niet begrijpen mij op de vingers tikken.” Vemer vertelt dat hij er wel eens aan gedacht heeft om een taalambassadeur uit te nodigen: “Dat diegene dan een dag met mij meeloopt en mij constant aan het jasje trekt wanneer ik te moeilijke woorden gebruik. Ik hoor dat zelf niet namelijk.” Het kan volgens de wethouder namelijk prima; het spreken met minder moeilijke woorden. Toch begint het allemaal met het wegnemen van de schaamte: “Als gemeente willen wij uitdragen dat het niet erg is wanneer iemand moeite heeft met lezen en schrijven, maar waar een probleem is moet die wel erkend worden. Dan kan er iets aan gedaan worden.” Daarin is tevens een rol weggelegd voor de inwoners zelf volgens de wethouder: “Heeft uw vader, tante, buurman of grootvader bijvoorbeeld moeite met lezen en schrijven, help hen door het bespreekbaar te maken. Een bezoekje aan het Taalhuis kan hierin al een wereld van verschil betekenen.”