Hamed Amrino is trots op de realisatie van Riyad Al Jannah in Zuidlaren
“Dit betekent echt iets voor de islamitische samenleving”
ZUIDLAREN – Dat de coronapandemie ook positieve ontwikkelingen met zich mee brengt, kan Hamed Amrino van Stichting Bijzondere Islamitische Begraafplaatsen in Nederland (Bibin) beamen. De geldinzameling van de stichting belandt door de crisis in een stroomversnelling, waardoor we afgelopen woensdag in Zuidlaren met Amrino op de grootste islamitische begraafplaats van West-Europa staan te praten. Hij is na veertien jaar in zijn missie geslaagd om echt iets voor de islamitische samenleving te betekenen: “Ik heb als zakenman altijd aan mezelf gedacht. Door dit project ben ik minder egoïstisch gaan denken. Dat we hier nu staan maakt mij zeker trots.”
Hoeveel voeten het precies in de aarde heeft gehad, durft de oprichter en voorzitter van Stichting Bibin niet ze zeggen. Veel waren het er zeker. Maar liefst veertien jaar is hij bezig om een islamitische begraafplaats in Nederland te realiseren. 24 maart 2020 is dan eindelijk de kogel door de kerk. De handtekeningen van voormalig eigenaar Floor van Randen en Hamed Amrino onder de overdracht betekenen groen licht voor Stichting Bibin om te starten met het realiseren van ‘Riyad Al Jannah’, de islamitische begraafplaats in Zuidlaren. Er zijn er meer islamitische begraafplaatsen, maar dit is de tweede in Nederland waar men eeuwig blijft liggen.
Voor de grote poort naast de coffeeshop in Zuidlaren staat een man in een geel hesje. Het is Faisal uit Assen, die tijdens de coronacrisis graag zijn steentje bijdraagt als vrijwilliger: “Je komt voor het interview?” Als die vraag instemmend wordt beantwoord, rijden we het terrein bij de begraafplaats op. Riyad Al Jannah is inmiddels twee weken geopend en de eerste begrafenissen zijn geweest. Vergezeld door Faisal lopen we richting de eerste graven. Daar staat een groepje, waaronder Amrino, voorbereidingen te treffen voor een begrafenis. Hij moet nog even iets regelen voordat we met hem in het gras gaan zitten om het over de nieuwe begraafplaats te hebben. In de tussentijd spreken we met imam Nordin Talhaoui. Hij is verbonden aan stichting Bibin en geeft aan het druk te hebben: “Het is heel druk. We zijn veel aan het evalueren om het proces te verbeteren en om het zo netjes mogelijk te laten verlopen. Mensen mogen er geen last van hebben en dat gaat volgens ons heel goed, maar ik moet even gaan. We gaan zo iemand begraven dus ik moet even mijn handen wassen.”
Even later komt Amrino terug. Hij geeft aan dat hij met de stichting is begonnen vlak nadat zijn vader overleed: “Mijn vader werd in Marokko begraven. Ik kwam erachter dat ik hem dus niet kon bezoeken op het moment dat ik dat graag zou willen. Dat heeft mij aan het denken gezet. Ik ben vervolgens gaan onderzoeken wat de mogelijkheden waren om een islamitische begraafplaats in Nederland te realiseren, zodat mijn nabestaanden mij wel kunnen bezoeken als ik kom te overlijden. Daarbij dacht ik niet alleen aan mezelf. Ik ging er eigenlijk vanuit dat meer mensen er zo over zouden denken.” Dat blijkt tegen te vallen. Amrino krijgt maar moeilijk mensen met zich mee. Men wil op dat moment voornamelijk in hun geboorteland begraven worden.
In 2017 begint dat beeld een beetje te kantelen, geeft de oprichter aan. Bibin groeit, krijgt meer naamsbekendheid en ook het begraven in Nederland op een islamitische begraafplaats blijkt bij steeds meer islamieten tot de mogelijkheden te behoren. Dat komt volgens de oprichter onder andere door het feit dat de meeste moslims heden ten dage in Nederland zijn geboren volgens Amrino: “De eerste, en een gedeelte van de tweede, generatie moslims zijn hier niet geboren. Inmiddels heb je echter de derde, vierde en zelfs vijfde generatie. Die moslims hebben meer met Nederland en willen dan ook graag in Nederland begraven worden.” In de loop van de tijd groeit de stichting dus mondjesmaat en is het druk bezig om zoveel mogelijk mensen aan zich te binden.
Stapje voor stapje en euro voor euro komen ze langzaamaan dichterbij hun doel: €410.000,- voor begraafplaats Lits de Feniks in Zuidlaren. De droomplek voor de stichting om een nieuwe, islamitische begraafplaats te realiseren. 1 oktober 2019 moet het geld binnen zijn, maar dat lukt Bibin niet. Ondanks de acties die men organiseert, verloopt de inzameling op zijn zachts gezegd stroef. Tot in maart de coronacrisis uitbreekt. Dan gaat het opeens los met de inzameling: “Men zag de situaties in Spanje en Italië waar overleden moslims niet naar het land van herkomst gebracht konden worden. De grenzen waren gesloten en dat betekende dat ze niet elders begraven konden worden. Daardoor kregen veel moslims het inzicht dat, wanneer zoiets ook in Nederland zou gebeuren, hen hetzelfde stond te wachten.” Stichting Bibin steekt de koppen meteen aan het begin van de coronacrisis bij elkaar. Ze organiseren een geldinzameling en halen in één dag de nog benodigde €250.000,- op. Dan breekt de oprichter: “Die dag heb ik van 10 uur ’s ochtends tot half 6 ’s avonds aan de telefoon gehangen. Dat was echt een emotionele dag. Als ik het erover heb, krijg ik weer kippenvel.” Vanaf dat moment is volgens de oprichter de bewustwording bij de moslimgemeenschap ontstaan dat de komst van Riyad Al Jannah noodzakelijk was. De realisatie verloopt dan ook vlot. Meteen gaat de stichting aan de slag om zo snel mogelijk te kunnen begraven. De eerste begrafenissen vinden eind april plaats.
Opeens veert Amrino tijdens het gesprek op. Imam Talhaoui komt om de hoek om zijn eerder gesproken woorden waarheid te laten worden. Ze gaan iemand begraven. Talhaoui wordt gevolgd door een zestal die een kist dragen en overige familieleden en vrienden van de overledene. We zijn getuige van een islamitische begrafenis. Op zichzelf al een bijzonder fenomeen, maar in coronatijd nog specialer. “Ga daar maar even staan, dan kun je foto’s maken”, zegt Amrino die zelf tussen de familieleden en vrienden gaat staan. “Wij gaan bidden.” De kist wordt op twee houten balken gelegd en de betrokkenen stellen zich op anderhalve meter van elkaar op met het gezicht naar de kist. Allen beschermd met handschoenen en mondkapjes. Talhaoui pakt daarop het woord en spreekt islamitische leuzen en zegeningen uit. Een ieder bidt vervolgens op zijn eigen manier. Als dat gebeurt is, wordt de kist richting het graf gebracht. Men wordt op de islamitische begraafplaats in Zuidlaren altijd met het gezicht richting Mekka begraven. De voeten dienen volgens de geloofsovertuiging als eerste de aarde in te gaan. Daarna wordt het graf gedicht met stenen waarop de familieleden zand scheppen tot dit ruim boven de grond uitkomt. De zoon van de overledene spuit vervolgens het zand ‘plat’. Dan wordt er weer gebeden en wederom zegeningen over de overledene uitgesproken. Tot slot pakt een bekende van de familie het woord: “Het is de maand Ramadan. De poorten naar de hel zijn gesloten. Die naar het paradijs zijn open. Het moet een geruststelling voor je zijn dat je vader naar de hemel gaat.” Daarmee komt de kleinschalige doch indrukwekkende begrafenis tot een einde.
Na afloop spreken we nog even met Amrino, die aangeeft dat hier toch niemand last van zou hebben. Over geluiden dat men tegen de komst van Riyad Al Jannah in Zuidlaren zou zijn, anticipeert Amrino dan ook snel. In één adem geeft hij aan de kritiek te begrijpen om die vervolgens meteen te weerleggen: “Natuurlijk is er kritiek. Er is altijd wel kritiek. Als ik langs de straten ga om iedereen een oliebol te geven, dan vragen mensen: ‘waarom krijg ik er geen twee?’. Snap je? Ieder initiatief krijgt kritiek. Hoeveel, dat is de vraag. Drie of vier telefoontjes naar de gemeente vind ik persoonlijk niet veel.” Men is vaak bang voor het onbekende en daarom wil Amrino in samenwerking met de gemeente Tynaarlo een bijeenkomst organiseren om mensen kennis te laten maken met de nieuwe bestemming van de grond aan de Annerweg. “Vanwege het coronavirus kan dat nu helaas niet. We zijn druk in gesprek met de gemeente om zoiets te bespreken”, vertelt de oprichter. Daarnaast hebben de nieuwelingen in Zuidlaren de buurt nader onderzocht. Bij zo’n tweehonderd woningen hebben ze aangebeld met een bloemetje en een brief: “Er is geen deur dichtgegaan. Wij zijn persoonlijk langsgegaan om hen te informeren over waar we mee bezig zijn. Bovendien staat de poort vaak open en is men natuurlijk welkom om langs te komen en een praatje te maken.” De communicatie over de eventuele bijeenkomst met de gemeente loopt echter niet erg soepel, geeft Amrino toe: “Het duurt lang om zoiets te regelen met de gemeente. Wij gaan niet wachten op het akkoord van de gemeente wachten. We zitten nu middenin de Ramadan. Die maand betekent veel voor de moslimgemeenschap en dus zijn we bezig om een verantwoorde bijeenkomst op onze manier vorm te geven.”
Feit is dat men er vanuit Stichting Bibin alles aan doet om zo weinig mogelijk overlast te veroorzaken. Daarbij speelt evaluatie een belangrijke rol. “Wij zijn constant in overleg hoe we processen kunnen verbeteren. De communicatie met begraafplaats ‘de Walakker’ bijvoorbeeld verloopt vlekkeloos. Mocht er bij ons een begrafenis zijn waar veel mensen op afkomen, dan zouden we bijvoorbeeld gebruik mogen maken van de parkeerruimte die de Walakker biedt. Dat is echt fantastisch. Ik denk echt dat men er niet veel overlast van zal ondervinden. Wij verbergen niets en doen gewoon ons ding hier. Als men geïnteresseerd is, zijn ze welkom om een bezoekje te brengen. Dat zullen we later, na de coronacrisis, nog wel eens laten zien met een grote bijeenkomst waarbij iedereen welkom is”, laat Amrino weten.
De oprichter van Stichting Bibin en alle betrokkenen van vandaag zetten letterlijk de poort wagenwijd open voor de Krant van Tynaarlo. Er komt een einde aan een aangrijpende middag. De overledene die vandaag is begraven is onderweg naar de blauwe hemel. Hij is de veertiende persoon die wordt begraven in Zuidlaren in nog geen twee weken tijd. Zes van de veertien zijn volgens Amrino overleden aan symptomen die aan het coronavirus gelinkt kunnen worden. Op welke termijn de begraafplaats alle plekken heeft vergeven, durft Amrino niet te zeggen. “Momenteel begraven we drie personen per dag. Dat gaat best goed. We gaan kijken of we naar vier personen kunnen, maar dat zien we later wel. Voorlopig doen we het zo.” Er liggen al 500 aanvragen op de plank voor een plek in Zuidlaren. Daarvan zijn de eerste veertien dus al geplaatst in hun eeuwige rustplaats in Zuidlaren. In totaal is er plaats voor 1700 islamieten die op Riyad Al Jannah begraven kunnen worden. 3400 voeten in de aarde.
