“Ik deed het filmen en fotograferen nooit voor anderen, ik vond het zelf erg leuk”
Het verhaal van Mevrouw Van der Kloo en mevrouw Brouwers-Hadders
ANNEN – Onlangs werd gevraagd of iemand mevrouw Van der Kloo of mevrouw Brouwers-Hadders kent binnen gemeente Tynaarlo. Vanuit de Noordelijke filmarchieven heeft men namelijk een film samengesteld over de eerste vrouwelijke filmmaakster van het Noorden. Deze film is gemaakt op basis van materialen die in de archieven zijn gevonden. De komende editie van het Internationale Filmfestival Assen (IFA) zal de film te zien zijn. Er is heugelijk nieuws dat beide dames zijn gevonden. Mevrouw Brouwers-Hadders is helaas overleden, maar haar dochter heeft ons kort geschreven over haar moeder en een foto ingestuurd. Mevrouw Van der Kloo woont in Annen en meldde zich telefonisch met de melding “Ik ben niet dood hoor”. Op haar 78-ste verjaardag kreeg de Krant van Tynaarlo de kans om haar en haar man te interviewen over de films die bij het Drents Archief liggen.
Mevrouw Van der Kloo vindt het erg leuk dat haar filmpjes bij het Drents Archief zijn beland en verwerkt zijn in een film voor het festival. Enkele jaren eerder zag de zoon van Van der Kloo allerlei filmpjes van zijn moeder online staan, met zijn vader in beeld. Toen had mevrouw Van der Kloo al het vermoeden dat haar filmpjes waarschijnlijk waren doorgespeeld aan het Drents Archief.
Beelden van vroeger
Als lid van de historische vereniging Annen, zag Van der Kloo enkele jaren geleden beelden vertoond worden van de Oostermoer optocht en besloot vele filmpjes die zij vroeger had gemaakt over Annen en omgeving ook aan hen te geven. Deze filmpjes heeft de historische vereniging doorgespeeld aan de Drentse Archieven. Filmpjes uit het jaar 1979, tijdens één van de strengste winters die Nederland gekend heeft. Onder andere zijn deze beelden gebruikt voor de IFA film. Hierover vertelt Van der Kloo: “Mijn man werkte destijds bij de gemeentewerken, maar hij was al een paar nachten niet thuis geweest omdat hij de leiding had.” ”Ik was destijds leidinggevende bij de gemeentewerken en moest ervoor zorgen dat alle wegen begaanbaar bleven”, licht meneer Van der Kloo toe. Mevrouw Van der Kloo is haar man gaan opzoeken, om te kijken of alles wel goed ging. “En omdat het extreem weer was, met van die hoge sneeuwduinen, heb ik toen de camera meegenomen,” vertelt mevrouw Van der Kloo. Onderweg naar haar man filmde Van der Kloo kinderen spelend in de sneeuw op de Brink. Aangekomen bij haar man, besloot Van der Kloo mee te gaan met de controleronde welke hij net moest gaan rijden. “Bij Annerveen had je hele hoge muren van sneeuw waar je met de auto tussendoor kon rijden. Toen heb ik de camera op het dashboard gelegd en dat gefilmd.” Ook zijn er beelden van de opdooi van de Es, toen het smeltwater niet door de sloten afgevoerd konden worden omdat deze nog bevroren waren vertelt zij verder. “Dus liep het smeltwater allemaal de huizen in en moest de brandweer aan het werk. Toen dacht ik, daar moet ik bij wezen met mijn camera!”
Lichtmasten van de NAM
Andere beelden gebruiktvoor de film van het plaatsen van lichtmasten op het voetbalveld in Annen. “Ik heb het plakboek erbij gepakt om te kijken wat er toen was precies. Het geheugen wordt een beetje minder.” Het blijkt dat haar man in het bestuur van de voetbalvereniging zat destijds. “Op een middag werden er allemaal lichtmasten geplaatst, die we hadden gekregen van de NAM” vertelt mevrouw Van der Kloo. De lichtmasten lagen voor aan de weg en werden met een ‘malle-jan’ vervoerd naar het oefenveld. “Aan een ‘malle-jan’ werden vroeger boomstammen gehangen, met twee grote wielen. Dat hebben we toen gebruikt voor die lichtmasten,” legt meneer Van der Kloo uit. Mevrouw Van der Kloo laat het zien in het boek. “Mijn man is ook op die film te zien, want hij begeleidde het verslepen van de lichtmasten. Pas later zijn de lichtmasten rechtop gezet.”
Zo heeft mevrouw Van der Kloo vele grotere evenementen gefilmd. Schaatsen, priksleeën. “Ik heb ook jarenlang onderzoek gedaan waar de naam ‘Van der Kloo’ vandaan kwam en heb de hele familiegeschiedenis uitgeplozen. Ik houd ervan om dingen te weten. Dat heb ik altijd leuk gevonden, daarom zit ook bij de historische vereniging. Ik filmde wat ik belangrijk vond, mijn man ‘prakkiseerde‘ daar helemaal niet over”, vertelt Van der Kloo.
Filmstudio aan huis
Of het duur was om destijds een camera te hebben wordt niet ontkracht of bevestigd. “We zagen dat mensen bezig waren met camera’s in de buurt en dat leek ons ook wel leuk,” aldus mevrouw Van der Kloo. “De eerste keer kochten we een camera waar zat drie minuten film op zat. Wanneer je langere filmpjes wilde, dan moest je dat aan elkaar plakken. Als je er stukken tussenuit wilde, dan moest dat apart met een viewer. Als je de film wilde zien, dan moest je apart een projector en een scherm aanschaffen.” Op die manier had de familie Van der Kloo in de loop der tijd een kleine filmstudio aan huis aangeschaft. Maar het was filmen zonder geluid. “Wanneer je geluid bij de film wilde, dan moest je dat er apart bijmaken op een band, maar dat deed je niet”, vertelt meneer Van der Kloo.
Terugkijkend op die tijd beseft mevrouw Van der Kloo zich inderdaad dat het vooral mannen waren die vroeger met filmen bezig waren. Daar heeft mevrouw Van der Kloo zich gelukkig nooit iets van aan getrokken, zij deed wat ze leuk vond. “In het begin heeft mijn man wel gefilmd tijdens de vakanties. Maar daarna filmde ik eigenlijk alles, want als je die filmpjes terugkijkt sta ik bijna nergens op.” Maar op een gegeven moment was de lol eraf en is mevrouw Van der Kloo overgestapt op fotografie. “We hadden zo vaak filmpjes gemaakt. We filmden vooral onze vakanties en verjaardagen. In het begin wil je alles op camera hebben, alle bergen, de hele omgeving. Na een paar jaar heb je het gewoon wel gezien,” vertelt meneer Van der Kloo. Toen het koppel kleiner is gaan wonen zijn de vele filmpjes en apparatuur vergeven. In de jaren negentig heeft mevrouw Van der Kloo zich met fotografie bezig gehouden. “Ik heb reeksen met fotoalbums, ook hobbymatig. En wanneer schiet je dat? Ook wanneer het gezellig is! Tot vervelends toe soms voor de familie. Maar ik deed het filmen en fotograferen nooit voor anderen, ik vond het zelf erg leuk.“
Mevrouw Brouwers-Hadders
Geertruid Nanninga- Brouwers is de dochter van mevrouw Brouwers-Hadders en wilde het verhaal van haar moeder met ons delen. “In het kort de levensloop van mijn moeder. Geboren 22 januari 1905, overleden 1996. Haar ouders hadden een boerenbedrijf in Valthermond (Drenthe). Daar groeide ze op met een jongere zusje. Zij ging in Groningen naar de HBS. Bijzonder in die tijd, het hield in dat ze in een gastgezin kwam en de vakanties en weekeinde in Valthermond was. Ook na de HBS bleef ze in Groningen om biologie te gaan studeren ook voltooid. Daar ontmoette ze mijn vader die medicijnen studeerde en later longarts werd. Ze trouwden in 1933 en vertrokken naar Arnhem waar mijn vader een longarts praktijk opzette. Het was inmiddels 1939 en de oorlog brak uit. Ze besloten naar Valthermond te gaan om op de boerderij te gaan wonen die inmiddels leegstond beide ouders waren overleden. Na de oorlog werd mijn vader longarts voor Zuid Drenthe. Ze verhuisden naar Emmen. Mijn moeder kreeg al vroeg een film camera en werd hier mee op weg geholpen door de firma Thie te Groningen. Hoe ze aan de opdracht, een film te maken over de Berkenhof te Zuidlaren weet ik niet, maar de Veenfilm was gemaakt puur uit een hobby, om dat vast te leggen voor het nageslacht. Wij kinderen wisten hiervan, want zij maakte ook vele films van ons! Ze ontwikkelde zelf de films en vele foto’s en drukte ze af.”
