De Ongenode Gast geeft gastles

De Ongenode Gast staat voor een van de grootste uitdagingen uit zijn journalistieke loopbaan. Een klas vol basisschoolkinderen houdt hem nauwlettend in de gaten. Hij is uitgenodigd op OBS De Veenvlinder in Eelde om een gastles te geven. Aan hem de schone taak om te vertellen wat een journalist precies doet.

Het begint al goed, de wifi-code moet worden opgezocht maar die is bij niemand bekend. Op aangeven van juf Esmee Dijk spurten 2 kinderen het lokaal uit, ze gaan iemand vinden die het wachtwoord weet. De Gast begint zijn praatje dus maar zonder de ondersteunende presentatie. Immers: the show must go on. 

De Gast stelt zichzelf voor aan de kinderen en vertelt over de krant waar hij voor schrijft. Hij vraagt of de kinderen nog wel weten wat een krant is. “Ja, dat is wat mijn opa en oma lezen,” klinkt het uit achterin de klas. Na wat doorvragen blijken de kinderen goed op de hoogte te zijn wat een krant precies is en waar het voor dient. Ondertussen verschijnt een docent als een reddende engel in nood, ze voert het wifi-wachtwoord in zodat de presentatie met beeld wat extra invulling krijgt.

Alle leerlingen vanaf groep 5 houden zich bij de Veenvlinder bezig met een themaproject over ‘Communicatie’. De Gast is uitgenodigd door een docent van de school, Joyce Notenboom. Ze licht toe wat de bedoeling van het project is. “Over een periode van 5 weken krijgen de kinderen heel veel informatie over allerlei vormen van communicatie. We hebben heb bijvoorbeeld over telefoons en radio gehad, maar ook over gebarentaal en hoe mensen communiceren met hun lichaam. Door deze lessen vlechten we de reguliere schoolvakken, zoals lezen en rekenen. Daarnaast organiseren we een aantal gastlessen, bijvoorbeeld van een drukkerij en van een advocaat.” En dus van een journalist, zodoende werd de Gast ervoor gestrikt.

Gesteund door zijn voorbereide presentatie vervolgt de Gast de les. Hij vertelt over zijn eigen ervaringen als verslaggever, wat een journalist eigenlijk doet, de verschillende soorten media waarin je nieuws kan vinden en waarom het belangrijk is dat onafhankelijke journalistiek bestaat. Tussendoor is er vanzelfsprekend ruimte voor vragen, waar de kinderen veelvuldig gebruik van maken. Zo vraagt een jongen hoe je nepnieuws kan herkennen, een ander wil weten waar de Gast nog wel eens naar toe wil reizen om verhalen te schrijven. Het antwoord op de eerste vraag: dat is heel lastig, maar controleer vooral wat de bron is van elk bericht. Wat de tweede vraag betreft: Australië lijkt de gast machtig interessant om naar toe te gaan.

Dan is het tijd voor actie, je kan immers niet van een club kinderen verwachten dat ze een uur lang naar een saaie verslaggever zitten te luisteren. Gezamenlijk wordt een tekst van het Jeugdjournaal geanalyseerd, er wordt gekeken of de 5 W’s erin voorkomen. Dit zijn: wie, wat, waar, wanneer en waarom. Een goed nieuwsbericht beantwoord al deze vragen. Samen komen de leerlingen tot de conclusie dat alles erin zit, behalve de ‘wanneer’. Leerpuntje voor het jeugdjournaal dus. 

Tot slot mogen de studenten hun eigen journalistieke spierballen tonen, door elkaar te interviewen. Doel van de opdracht: een leerling is journalist, de ander laat zich interviewen. De journalist moet de 5 W’s achterhalen. Direct wordt een verschil zichtbaar tussen de verslaggevers die zoeken naar het snelle nieuws en de persmuskieten die de achtergrond opzoeken. De aspirant-journalisten zijn koud 2 minuten bezig of de eerste slimmeriken staan al bij de Gast voor de neus, ze zijn klaar.  Na kritisch doorvragen blijkt dat toch nog niet alle W’s afdoende zijn beantwoord, terug naar hun plaats dus en meer de diepte in. 

De les werd afgesloten met een aantal vragen, zoals ‘Moet een journalist altijd eerlijk zijn?’. Gelukkig leek het alle leerlingen een goed idee als dit zo is. De vraag ‘Moet een journalist altijd laten weten dat hij een verslaggever is?’ zaaide meer verdeeldheid in de klas, een deel dacht van wel maar anderen niet. Een mooie kans voor de Gast om toe te lichten wat ‘undercoverjournalistiek’ inhoudt.

Na een uur zat de les erop, de Gast werd uitgezwaaid door de klas. Hij verliet de school met een hernieuwd respect voor leerkrachten. Een protest dat uit de hand loopt of een kritische minister is minder intimiderend dan een twintigtal basisschoolleerlingen.