Zuidlaarders op de koffie bij patiënten in Beschermd Wonenvoorziening
“Het Witte Huis is niet meer een zwarte doos”
ZUIDLAREN – De nieuwe Beschermd Wonenvoorziening op het Dennenoordterrein van Lentis is inmiddels bijna een half jaar in gebruik. Negen mannen met een TBS-titel, die in de laatste fase van hun behandeling zitten, wonen sinds eind april in het Witte Huis. De komst van de negen naar het dorp van Berend Botje doet nogal wat stof opwaaien begin dit jaar, maar na de informatiebijeenkomsten in februari zijn de stofwolken gedaald. In samenspraak met de in februari opgerichte klankbordgroep zijn een aantal Zuidlaarders zelfs op de koffie geweest in het Witte Huis. We spreken erover met Mark Dubbelboer, leidinggevende binnen het Witte Huis en Edzard Haze, behandelcoördinator vanuit de forensisch psychiatrisch centrum Dr. S. van Mesdag.
Waar men in Zuidlaren begin dit jaar een petitie opstart tegen de komst van de nieuwe voorziening, is na een aantal informatiebijeenkomsten in theater De Kimme de meeste onrust weggenomen. Geruisloos nemen de negen patiënten hun plek op het Dennenoordterrein in. Sindsdien hoort men er niets meer van. Dubbelboer hierover: “De ontwikkeling van het coronavirus heeft hierbij denk ik ook een rol gespeeld. Met al het nieuws rondom het virus is ander nieuws ondergesneeuwd, zoals het feit dat onze patiënten het Witte Huis in die tijd hebben betrokken.” Bovendien hebben ze bij Lentis vooralsnog geen klachten ontvangen wat betreft de nieuwe bewoners: “Er is geen overlast geweest.”
Het heeft volgens de mannen te maken met de bewustwording die bij deze patiënten heerst. Haze legt het uit: “Deze doelgroep is bezig met de laatste fase van hun TBS-traject. Daar zijn ze zich goed van bewust. Gemiddeld zijn de patiënten die momenteel in het Witte Huis verblijven al acht jaar in continue behandeling. Hierbij moet men denken aan het feit dat er eerst op begeleid verlof wordt gegaan. Dat wordt getoetst. Vervolgens gaan ze op onbegeleid verlof, waarna hun gedrag wederom getoetst wordt. Daarna mogen ze buiten de muren van de instelling op verlof. Eerst weer begeleid, dan onbegeleid. Bij al deze momenten worden hun vaardigheden getoetst. Hoe acteert men bij meer vrijheden en de constante risicomanagement die daarbij komt kijken, geeft ons een goed inzicht in het gedrag en eventuele valkuilen van een specifieke patiënt. Voordat ze hier zijn geplaatst is alles zorgvuldig afgewogen door zowel ons als het ministerie. Past deze patiënt in het Witte Huis? Er wordt overigens veel gecontroleerd op drugs- en alcoholgebruik, maar ook aan fysieke controles kunnen patiënten zich niet onttrekken.” Zo wordt bij verlof geregeld gebeld waar men uithangt. Patiënten moeten altijd opnemen wanneer ze gebeld worden. “We hebben ze erg goed in beeld. Als het beeld niet vertrouwd is, gaan ze er niet uit.”
Op basis van die jarenlange behandeling zijn dus negen patiënten inmiddels geplaatst. In het beginstadium is er gesproken over een eventuele uitbreiding naar veertig patiënten. Dat lijkt van de baan na onderzoek, vertelt Dubbelboer: “Er is onderzoek naar die uitbreiding gedaan en of de locatie Vredestein hier op het Dennenoordterrein daarvoor geschikt zou zijn. Uit dat onderzoek is een negatief advies gekomen. Nog steeds zijn we op zoek naar nieuwe plekken voor uitstroming, maar daarbij kijken we verder dan Zuidlaren. De patiënten die nu in Zuidlaren gehuisvest zijn, zijn vooral blij dat ze ergens rustig kunnen wonen.”
Daarnaast komt men bij Lentis met het coronavirus voor een nieuwe uitdaging te staan. Hoe dat vorm wordt gegeven binnen het Witte Huis, daar kan Dubbelboer wel iets over vertellen: “In het begin hebben we de patiënten op het terrein gehouden. Bij een besmetting kan men het beschouwen als één grote familie. Is één ziek, dan blijft de rest binnen. De anderhalvemetersamenleving is voor hen ook nieuw. Stapsgewijs hebben we de patiënten kennis laten nemen van de coronamaatregelen tijdens begeleid verlof.
Na de informatiebijeenkomsten hebben mensen, die zich zorgen maakten over de komst van de nieuwe Beschermd Wonenvoorziening, zich in kunnen schrijven voor een klankbordgroep. Deze groep bestaat momenteel uit vierentwintig mensen. Twaalf mannen en twaalf vrouwen. Inmiddels hebben ze drie bijeenkomsten gehad, waarin men in overleg is getreden en nog bestaande vragen zijn beantwoord. Lentis beschouwt de samenwerking als zeer waardevol, vertelt Siets Nobel die zich ontfermt over de communicatie: “Wat we veel hebben gehoord is dat Lentis transparanter moet communiceren. De klankbordgroep helpt hierbij. Wij informeren via de klankbordgroep en proberen daarmee opener te zijn. Bovendien zijn we blij dat de Krant van Tynaarlo er aandacht aan wil besteden.” Binnen de klankbordgroep leeft de wens van een aantal mensen om in gesprek te gaan met de nieuwe Zuidlaarders. “In samenspraak met de patiënten is dit georganiseerd”, vertelt Haze. “In totaal zijn er nu vier mensen bij de patiënten op bezoek geweest. Uiteraard volgens de strikte richtlijnen van het RIVM. De leden van de klankbordgroep die een kopje koffie zijn gaan drinken, hebben dit als heel positief ervaren. “Onbekend maakt vaak onbemind. Een lid van de klankbordgroep verwoordde het prachtig. Zij zei dat het Witte Huis nu geen zwarte doos meer is. Dat is volgens mij de essentie van het bezoek geweest”, vertelt Dubbelboer. Haze vult hem aan: “Het bezoek was bijna te positief. Zo gaven mensen aan dat het wel brave broeders leken.”
Toch hebben de mannen niet voor niets een TBS-titel en dat realiseert men zich terdege. Informatie helpt altijd bij het bevatten van bepaalde daden. “Wat je veelal ziet is dat aan bepaald gedrag een duidelijke psychische stoornis ten grondslag ligt. Via behandeling kan ik bijdragen aan het verhelpen van deze stoornis. Daarnaast maak je indirect de samenleving veiliger. Die combinatie en het feit dat je deze groep de zorg biedt die het nodig heeft, daar haal ik ontzettend veel voldoening uit”, verklaart Haze. Tot slot geeft Dubbelboer aan: “Deze negen mannen zijn zich bewust van de mooie plek waar ze nu wonen. Zij zijn intrinsiek gemotiveerd om er een succes van te maken, ondanks dat ze hun leven lang onder zorgtoezicht zullen blijven. Uiteindelijk ontlenen ze hun eigen veiligheid ook aan de zorg die ze hier krijgen.”