Drentse Vrouwen achter de Camera
Op zoek naar mevrouw G.G. Brouwers-Hadders en mevrouw van der Kloo
REGIO – Van 5 tot 7 maart is er het Internationaal Filmfestival (IFA) in Assen, waarin vrouwen voor en achter de camera centraal staan. Dit jaar is de programmering compleet online wegens alle geldende maatregelen en de onzekerheid wat de precieze situatie zal zijn tegen de tijd dat het festival van start mag gaan. Tijdens dit festival staat er een film op het programma, genaamd ‘Vrouwen achter de Camera’. Specifieker komt het materiaal uit collecties van Het Fries Film Archief, het Gronings Audiovisueel Archief en het Drents Audiovisueel Archief. Het is een unieke compilatie geworden van de eerste vrouwelijke filmmakers van het Noorden. Alleen van de Drentse vrouwelijke bijdrage blijkt verder niets bekend te zijn op de namen na.
Filmwetenschapper Evelien Van der Kooi, betrokken bij het opsporen van de films van deze vrouwen wil graag meer te weten komen over deze vrouwen. Het gaat om G.G. Brouwers-Hadders, zij maakte educatieve films over instituut Berkenhof in Zuidlaren die vermoeide huisvrouwen hielp en educatieve films over het veen. De tweede mevrouw waar men meer over wil weten is mevrouw van der Kloo. Zij filmde het dagelijkse leven in Annen. Zo is er een stukje film waarin er een nieuwe lichtmast wordt geplaatst in Annen en is de heftige sneeuwstorm in de jaren zeventig door haar gefilmd.
Van der Kooi raakte vier jaar geleden betrokken bij het project ‘Vrouwen achter de Camera, “Ik vind het heel leuk om de archieven in te duiken. Destijds was er helemaal geen historisch materiaal uit Drenthe van vrouwelijke filmmaaksters en aan mij was het de schone taak om dit boven water te krijgen. Toen ben ik onderzoek gaan doen naar filmclubs vanaf de jaren veertig tot nu. Uiteindelijk bleek er materiaal aanwezig te zijn, maar stond het onder verkeerde namen gearchiveerd. De vrouwen leven helaas niet meer, zoveel is wel duidelijk.” De favoriete stukjes van Van der Kooi zijn de educatieve films van mevrouw Brouwers-Hadders. “Er is een educatieve film over het instituut Berkenhof waar vermoeide huisvrouwen naartoe werden gestuurd door doctoren. In de film is het complete proces zien, eerst gaat een huisvrouw naar de dokter, vervolgens mag zij naar diverse uitstapjes. Dan is er te zien hoe de vrouwen kooklessen krijgen en andere lessen om betere huisvrouwen te worden. Het is een heel bijzonder tijdsbeeld.” Filmen was destijds een dure bezigheid. In de jaren veertig en vijftig moest men echt welgesteld zijn wilde men een film kunnen maken en zelfs in de jaren zeventig was het alleen bestemd voor de hoge middenklasse. “Mevrouw van der Kloo kiest om te filmen hoe de lichtmast op het sportveld in Annen omhoog wordt getakeld door Drentse knapen met een trekker. In de films van mevrouw van der Kloo kun je op die manier heel goed zien wat zij belangrijk vindt,” legt Van der Kooi uit.
Voor beide dames is het Van der Kooi niet gelukt om meer te weten te komen over wie zij zijn. Aangezien de films zich afspelen in Zuidlaren en Annen is er daarom nu de hoop dat er wellicht alsnog reacties komen van mensen uit gemeente Tynaarlo die hier meer vanaf weten. “De film is eerder vertoond op IFA 2018 en telkens had ik de stille hoop dat iemand zou opstaan en zichzelf herkende uit de beelden, maar dat gebeurde helaas niet. Als onderzoeker wil je door omdat je het complete verhaal wilt weten, zelfs als het project is afgelopen,” vertelt Van der Kooi. Alle archieven staan overigens altijd open voor nieuwe materiaal ontvangen. “Dus als mensen zelf vrouwelijke amateurfilmsters zijn, of bijvoorbeeld weten dat hun moeder of oma filmsters waren: struin alsjeblieft je zolders af en lever dit materiaal in bij het Drents Archief. Het zou fantastisch zijn als er naar aanleiding van dit artikel nieuw historisch materiaal boven water komt uit deze regio!”
Henriëtte Poelman, artistiek leider en programmeur van het festival vertelt dat deze film en andere films van het filmfestival ‘on demand’ bekeken kunnen worden in het weekend van het filmfestival. Zoals bij Netflix. Voor een bedrag kan er een ticket gekocht worden en daarmee kan dat weekend gekeken worden naar de selectie van films van het IFA. “Bij online films kijken mis je het echte festivalgevoel. Het met elkaar een bijzondere film kijken en deze daarna met elkaar en soms de filmmakers bespreken. Vorig jaar begin maart vierden we ons veertigjarig bestaan en werd er nog wat lacherig gedaan over het niet schudden van handen. Maar nu is het echt zover: we moeten helemaal online. We hebben er echt alles aan gedaan om het deels in de zalen van DNK te organiseren, maar de maatregelen omtrent corona bieden ons niet veel andere opties. Wel vinden er ook livestreams plaats, zoals het vaste programmaonderdeel IFA Perspectief. We hebben gekozen voor de film ‘The Piano’, waarna we met elkaar de film online gaan bespreken. Begin jaren negentig won deze film vele prijzen, maar kijken we er nog hetzelfde naar? Wat vindt men nu van deze film, is onze blik veranderd? Ook hebben we mogelijk gemaakt dat er borrelboxen met lokale Drentse producten thuis besteld kunnen worden voor het filmweekend. Om je als kijker toch een beetje een speciaal gevoel te geven.”
Het complete overzicht van alle mogelijkheden van het Internationaal Filmfestival Assen is te vinden op filmfestivalassen.nl.
