Jeugdvrienden vertellen over zelfgemaakte no budgetfilm ‘Berend Botje the Movie’

TYNAARLO/ZUIDLAREN – Twee jeugdvrienden, Harry Martens (60) uit Tynaarlo en Ludolf Sijbring (61) uit Zuidlaren, brachten afgelopen twee maanden meer dan 1.200 mensen uit de regio op de been voor hun zelfgemaakte film ‘Berend Botje The Movie’. Niks geen dure studio’s, bekende gezichten uit de filmwereld, maar een zelfbedacht scenario waarin elementen van Zuidlaren zijn verweven tot één verhaal, in een film die geheel wordt gedragen door vrijwilligers. ,,We noemen het een no budget film. We hebben er niks voor hoeven te betalen, maar we hebben er ook niks mee verdiend”, lachen scenarist en regisseur Martens en cameraman Sijbring.

,,De burgemeester kwam met twee duimen omhoog op ons af lopen”

Berend Botje The Movie vertelt het verhaal van hoofdrolspeler Erik, gespeeld door Erik Niemeijer uit Zuidlaren, die na twaalf jaar terugkeert in Zuidlaren en wordt gezien als de hoofdverdachte van de moord op Berend Botje, bij wie hij destijds als knecht werkte. Hij bezoekt op het kerkhof het graf van Berend Botje en wipt onverwachts langs bij zijn jeugdvriendin Yvonne, gespeeld door Yvonne Lamein, die verdorie al getrouwd blijkt te zijn. ,,Erik heeft haar al die tijd brieven geschreven, maar die zijn nooit aangekomen”, legt Martens uit. Als Berend Botje op een nacht door drie mannen in elkaar wordt geschopt, vermoedt hij dat er iets niet in de haak is. ,,Uiteindelijk blijken dit de mannen te zijn die Berend Botje destijds van het leven hebben beroofd en Erik de schuld in de schoenen hebben geschoven. Eén van de mannen is postbode en onderschepte al die tijd de liefdesbrieven van Erik aan Yvonne”.

Martens, in het dagelijks leven onderwijzer aan de Jan Thiesschool in Rolde, was de bedenker en regisseur van de film, Sijbring, timmerman voor de kost, fungeerde als cameraman en was verantwoordelijk voor de eindmontage. De twee maakten hiervoor een aantal lokaal goed ontvangen afleveringen van de krimi ‘Flikken Rolde’. Berend Botje the Movie is hun eerste, echte speelfilm. ,,We hebben allebei iets met Zuidlaren. We zijn er opgegroeid en Ludolf woont er nog. We zijn echte jeugdvrienden en zaten vroeger bij elkaar in de klas. Zuidlaren is Berend Botje, de Zuidlaardermarkt, ’t Sprookjeshof, Dennenoord en niet te vergeten de Zuidlaarderbol. Dat schrijf je dan allemaal op. Je bedenkt plekken waar de scènes zich zouden kunnen afspelen: het kerkhof, de Stationsweg, het Zuidlaardermeer. Bekende liedjes heb ik vervolgens gebruikt als bruggen in het verhaal, die verbinden het tot één geheel. Niet alleen Berend Botje, maar bijvoorbeeld ook de Zuidlaarder versie van Wim Sonnevelds ‘Het dorp’ wordt in de film gezongen”.

De acteurs en actrices, iedereen die op wat voor manier ook betrokken is in de film, zijn allemaal lokale mensen die vrijwillig meewerkten aan de film. Via een advertentie in de krant hoopten Martens en Sijbring eind 2016 de acteurs en actrices voor hun film te mobiliseren. ,,Hoofdrolspeler Erik Niemeijer is een redelijk bekende jongeman in Zuidlaren, hij werkt bij de Hubo en speelt in een bluesbandje. Een geschikte hoofdrolspeler, vonden wij”.

De zoektocht naar zijn tegenspeelster verliep minder gesmeerd. ,,We bezochten ’t Sprookjeshof om te beoordelen of het een geschikte locatie zou zijn voor de film. We aten aan het einde van de middag een schnitzel bij ’t Hof van Zuidlaren waar we aan tafel werden geholpen door Yvonne Lamein. We vonden haar erg spontaan en charmant. Ludolf en ik keken elkaar aan en dachten: haar moeten we hebben! We vroegen of ze in de film wilde meespelen, maar daar moest ze eerst even goed over nadenken en dat thuis overleggen. Twee oude mannen die vragen of je in een film mee wilt spelen, dat vond ze aanvankelijk wat twijfelachtig”, lacht Martens. ,,Vier weken later gingen we weer schnitzel eten en stemde Yvonne toe”.

Van tevoren zochten Martens en Sijbring alle geschikte filmlocaties op om ideeën op te doen qua setting en camerawerk. In de periode van mei tot oktober 2017 werd er gefilmd. Hoewel allemaal lokale acteurs en actrices met weinig tot geen filmervaring vrijwillig hun opwachting maakten in de film, zagen Martens en Sijbring dat niet als een probleem. ,,Integendeel, de sfeer op de set was juist heel mooi. De meeste scènes gingen ook in één keer goed. Wij zijn zelf ook hobbyisten natuurlijk. Een enkeling had wat toneelervaring, die hebben we wat grotere rollen toebedeeld”.

Het filmen gebeurde vrij spontaan en uit de losse hand. ,,Vooraf heb ik niks met Harry besproken. We kwamen op een locatie aan en dan vroeg ik: nou Harry, wat gaan we doen?”. ,,Ludolf pakte dat vervolgens puur vanuit zijn gevoel op”, vult Martens aan. Sijbring liet op verschillende posities drie camera’s draaien tijdens het schieten van de film. ,,Zodat ik thuis tijdens de montage de keuze had uit drie verschillende cameraperspectieven”.

Op 5 oktober 2018 ging de film in première in ’t Hof van Zuidlaren. Met zo’n 175 belangstellenden, waaronder alle betrokken en burgemeester Marcel Thijsen die ook een rolletje heeft in de film, zat de zaal bomvol. Een gastheer verkleed als Berend Botje verwelkomde de bezoekers bij de entree. ,,We waren heel zenuwachtig die eerste avond. Je hoopt dat alles goed verloopt en dat het publiek zich amuseert. Tijdens de film hadden we meer oog voor het publiek, dan voor de film zelf, die kennen we toch al door en door”, blikt Sijbring terug. Na de aftiteling kreeg het duo een staande ovatie, aangevoerd door burgemeester Thijsen. ,,Iedereen was alleen maar lovend. Heel bijzonder. De burgemeester kwam naderhand met twee dikke duimen omhoog op ons af lopen. Alles viel op z’n plek”.

Verbaasd zijn de twee over de momenten waarop het publiek plat ging van het lachen en over de momenten waarvan zij dachten dat het komisch was, maar het publiek muisstil bleef. Sijbring: ,,Tijdens de ontknoping van de film lag de hele zaal wel zeven keer dubbel van het lachen. Wij dachten dat het plot juist heel serieus was. En denk je dat je er een komisch stuk komt en dan lachen ze niet! Heel apart”. Waar het in de grote, professionele filmwereld soms niet extreem en gewelddadig genoeg kan, daar kiezen Martens en Sijbring met Berend Botje the Movie uitdrukkelijk voor een gemoedelijke film. ,,Het is best een trage film, maar dat past ook wel weer bij Drenthe. Pas na acht minuten wordt er voor het eerst een woord gesproken. Maar er zit wel degelijk een spanningsopbouw in de film. We hebben het echt in onze stijl gefilmd en gemonteerd: strak, nuchter en geen poespas”.

Een van de favoriete scènes van Sijbring is het moment waarop een begrafenisstoet, geleid door een paard en wagen, begraafplaats De Walakker in Zuidlaren opdraait. ,,De licht- en schaduweffecten vind ik erg mooi. Ik hoor van meer mensen dat ze dat een heel mooi shot vinden”. Ook bijzonder is het vogelvluchtshot vanuit een drone over het Zuidlaardermeer. ,,Iemand had zo’n ding en bood aan om vanuit de lucht opnames te maken van het meer. Echt geweldig hoe ons dat spontaan werd aangeboden”. En zo kregen de twee gedurende opnames wel vaker verzoeken. ,,Mensen vinden het leuk om te zeggen dat ze in een film hebben meegespeeld. De elfjarige Merijn uit Annen belde mij op of hij ook in de film mocht meespelen. Maar ja, dan wil zijn tweelingbroertje Leon Ivar natuurlijk ook. Voor hen heb ik een klein rolletje bijgeschreven”, vertelt Martens.

De volgende film van het duo ligt alweer in de planning. Ditmaal is Tynaarlo, de woonplaats van Martens, aan de beurt. ,,Het dorp Tynaarlo bestaat over twee jaar precies 1200 jaar. De voorzitter van Tynaarlo 1200 kwam naar ons toe. Wij hadden hem wel in de smiezen: je wilt zeker dat wij een film maken? De volgende film zal, zoals het nu lijkt, een komische film worden. Om een beetje houvast te krijgen, hebben we enkele echte Tynaarloër gevraagd: wat maakt Tynaarlo tot Tynaarlo? Daar kwam eigenlijk uit dat Tynaarlo altijd een zelfredzaam dorp is geweest en moest opboksen tegen de omliggende, grotere dorpen. Ik moest direct denken aan de strip Asterix & Obelix. Zoals het nu lijkt wordt het een soort Asterix & Obelix in Tynaarlo waarin allerlei avonturen worden beleefd, net zoals in het stripverhaal, en ze zich moeten verdedigen tegen de vijanden die het dorpje belegeren. Snert wordt de toverdrank in het verhaal, waarvan Obelix wordt ontboden om van te eten”. De voorbereidingen voor de nieuwe film zijn in volle gang, maar zo soepel als in Zuidlaren loopt het vooralsnog niet. ,,De mensen in Tynaarlo zijn wat meer afwachtend dan in Zuidlaren, maar het zal wel loslopen”.

Berend Botje The Movie is sinds begin oktober reeds zeven keer vertoond voor in totaal zo’n 1.300 filmgangers. ,,Vooralsnog komen er wat oudere mensen op af. Er sijpelen ook wat oude beelden van Zuidlaren door de film heen. Voor veel mensen onder ons publiek een stukje herkenning: ,,Oh, dat is mijn oude school! En oh, dat was dat. Wat leuk!”. Vooralsnog is er nog één kans om Berend Botje the Movie te aanschouwen. Op zondagmiddag 27 januari 2019 om 14:30 uur draait de film in Theater Mozaïek in Zuidlaren. De entree is wederom gratis, alleen even bellen voor een reservering met 050-4093200. ,,Als er nog meer interesse is, dan volgen er wellicht nog meer vertoningen”, aldus Martens en Sijbring.