Kleintje Cultuur – Alex van Zanten, boekbinder
“De sleutel tot succes is doen waar een ander geen brood in ziet”
DONDEREN – Het is niet te missen. Het bord van boekbinderij Arnold van Zanten aan de Noordenveldweg tussen Donderen en Vries. Tijd om eens een kijkje te nemen na het meermaals in de vierwieler gepasseerd te zijn. We bellen met de boekbinder en krijgen Alex aan de lijn. We stappen daarop op woensdagmiddag in de relatief kleine ontvangstruimte. Het blijkt dat we het goed hebben verstaan, het is namelijk Alex die de redacteur van de Krant van Tynaarlo ontvangt. “Arnold was mijn grootvader”, legt hij uit. De koffie wordt ingeschonken en we nemen plaats in diezelfde ontvangstruimte, waarna Van Zanten afsteekt met zijn verhaal.
Als zijn grootvader ontslagen wordt bij Abbring, een grote drukker in de stad Groningen, begint hij zijn eigen boekbinderij: “Mijn opa is vlak na de oorlog in de stad begonnen. We hebben aan de Eeldersingel, de Blekerstraat en de Oosterhamrikkade gezeten. Vervolgens zijn we verhuisd naar Donderen.” Hij geeft aan dat zijn opa een eigen invulling geeft aan het boekbindersvak. Waar concurrenten in de stad werken voor drukkers als Wolters, trekt Arnold zijn eigen plan. Hij begint met receptie-albums. “Een uitspraak van is mij altijd bijgebleven”, vertelt Alex, “En dat is: ‘de sleutel tot succes is doen waar een ander geen brood in ziet’. Daar geloof ik heilig in.”
Arnold van Zanten overlijdt in 1974, dan is Alex tweeënhalf jaar oud. Vervolgens neemt Alex’ vader de drukkerij over en hij specialiseert zich in de loop van de tijd in babyalbums. In 2002 neemt Alex het bedrijf van zijn vader over. Hij werkt er nu samen met zijn vrouw, Yvonne. De boekbinder vertelt over wat er allemaal mogelijk is bij zijn bedrijf. Dat blijkt veel, want diverse voorbeelden passeren de tafel in de ontvangstruimte. Mappen voor bedrijven, scriptieopdrachten en ingebonden Donald Ducks. ”Je kunt het zo gek niet bedenken. Wat ik mensen aan wil raden is dat ze gewoon komen vragen wat er mogelijk is. De drempel is bij ons laag en we staan open voor leuke projecten.”
Alex geeft het ambacht een eigen draai. Zo behoudt hij het ouderwetse ambacht, maar wordt hij daarbij geholpen door de moderne technologie: “Het binden blijft hetzelfde, maar ik maak zeker gebruik van moderne technieken.” Toch gebeurt er nog veel met de hand. Tijdens een kijkje in de bindruimte is Yvonne namelijk druk bezig om mapjes te vouwen voor de binnenzijde van een presentatiemap van een bedrijf. Daarbij stempelt ze de mapjes één voor één met een ouderwets apparaat, waar Van Zanten er overigens meer van heeft staan. Hij wijst vervolgens een immens instrument aan: “Deze machine heeft nog in de tuin van Juliana en Bernhard gestaan toen ondernemers nog bij de koninklijke familie werden ontvangen tijdens een officieel moment. Mijn opa was daar toen bij. Ik doe er niets meer mee, maar ik doe hem ook zeker niet weg.”
Waar zijn vader brood ziet in babyalbums, ziet Alex dat in de loop der jaren in gepersonaliseerde condoleanceregisters: “Dat is onze core business nu.” Daarop laat Van Zanten wederom meerdere voorbeelden zien. We besluiten tot slot nog een ronde te maken door de bindruimte. In tegenstelling tot de ontvangstruimte, is de bindruimte iets reusachtigs. Twee verdiepingen met allerlei ouderwetse en nieuwerwetse apparaten die het leven van een boekbinder ietsje makkelijker maken. Toch blijft het hand- en maatwerk, volgens Van Zanten. Zo worden de mapjes waar Yvonne mee bezig is dus handgemaakt en gestikt met de naaimachine. “Mensen staan wel eens te kijken als ik ze vertel dat wij alle mappen en boeken zelf naaien bijvoorbeeld. Dat gebeurt gewoon naald en draad.”
De ontwikkeling die nu plaatsvindt noemt Alex de revival van de boekbinders: “Je ziet nu dat veel mensen toch graag iets tastbaars en unieks willen bij bepaalde momenten en daar helpen wij graag bij.”